طلاق در دوران عقد یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین موضوعات حقوق خانواده است. در این دوران حقوق و تعهدات زوجین با شرایط متفاوتی نسبت به بعد از عقد دائم تنظیم می‌شود. شناخت دقیق از آثار حقوقی و مراحل قانونی این نوع طلاق برای هر دو طرف بسیار ضروری است تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.
طلاق در دوران عقد چگونه است؟
مفهوم طلاق در دوران عقد
در دوران عقد اگر زن یا مرد بخواهد رابطه را به هم بزند، دو مسیر حقوقی پیش‌روی آن‌ها قرار دارد. طلاق شرعی و قانونی از دیوان عدالت قابل اجراست یا طلاق توافقی قبل از ورود به دوران زندگی مشترک. تفاوت این دو مسیر در اثرات قانونی، مهریه و نفقه بسیار مشهود است.
بیشتر بخوانید: حضانت فرزند در طلاق توافقی با کیست؟
بیشتر بخوانید: صیغه نامه با مهر برجسته
انواع طلاق در دوران عقد
طلاق قبل از شروع زندگی مشترک (شرعی)
این نوع انتهای عقد شرعی است بدون وقوع زندگی مشترک. در این حالت مهریه معمولا نصف یا در صورت توافق کامل پرداخت می‌شود. نفقه و موارد مالی دیگر معمولاً به رسم آنچه در قرارداد عقد ذکر شده محدود می‌شود.
طلاق توافقی در دوران عقد
زوجین در این حالت توافق می‌کنند که رابطه پایان یابد. اغلب سنگین‌ترین موضوع مهریه است که با توافق یا بخشش پرداخت می‌شود. نتیجه قانونی آن مشمول ماده مربوط به صدور گواهی عدم امکان سازش در دادگاه خانواده است.
شرایط حقوقی طلاق در دوران عقد
داشتن سند رسمی عقد
برای اجرای طلاق در دادگاه الزام به ارائه عقدنامه رسمی وجود دارد. در صورت عدم ثبت رسمی عقد شرعی، دادگاه نمی‌تواند حکم صادر کند. عقد رسمی پیش‌نیاز اصلی برای شروع فرآیند طلاق در دوران عقد به شمار می‌آید.
اثبات شرایط اضطراری
در موارد اضطراری مانند تهدید یا خشونت، زن می‌تواند درخواست طلاق بدون پرداخت مهریه‌ای که توافق شده ندارد، مطرح کند. این ادعای اضطرار باید با ادله مانند گزارش پزشکی، شهادت شهود یا مدارک قضایی مستند شود.
توافق بر شروط ضمن عقد
اگر شروط ضمن عقد مانند حق طلاق به نفع زن درج شده باشد، زن می‌تواند بدون رجوع به شوهر طلاق بگیرد. این امر بستگی به ثبت شروط ضمن عقد در سند رسمی یا تصویب دادگاه دارد و نیاز به پیگیری حقوقی تخصصی دارد.
بیشتر بخوانید:در چه مواردی ثبت ازدواج موقت اجباری است ؟
بیشتر بخوانید: بهترین وکیل ملکی در تهران
تفاوت طلاق شرعی و طلاق رسمی
طلاق شرعی
طلاق جاری شامل دعاوی جداگانه نیست و مانند فسخ اجازه رسمی زندگی مشترک داده نمی‌شود. اجرای آن تنها در چارچوب شریعت قابل اجراست و با قوانین ثبت مشخص نمی‌شود.
طلاق رسمی
وقتی درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به دادگاه خانواده ارائه شود، پس از بررسی، گواهی صادر می‌شود. پس از آن دو ماه فرصت برای سازش وجود دارد و در غیاب آن، امکان جاری شدن صیغه طلاق وجود دارد.
مهریه در طلاق دوران عقد
در طلاق دوران عقد مهریه به توافق طرفین یا حکم دادگاه بستگی دارد. اگر زن مهریه کامل را مطالبه کند و زوج توان پرداخت نداشته باشد، ممکن است اجرای حکم مهریه طولانی یا مشروط به تقسیط باشد. زن می‌تواند تمام یا بخشی از مهریه را ببخشد که در طلاق توافقی معمول است.
نفقه در طلاق در دوران عقد
در طلاق دوران عقد نفقه زن براساس مدت زمان عقد محاسبه می‌شود. اگر زن در این دوران زندگی مستقلی داشته باشد، نفقه تعلق نمی‌گیرد. در غیر این صورت، دادگاه بر مبنای عرف مبلغی تعیین می‌کند یا به‌صورت توافقی میان زوجین تعیین می‌شود.
آثار طلاق دوران عقد بر کودک
در صورت عدم تشکیل زندگی مشترک، مسئله حضانت و حضور کودک مطرح نمی‌شود. اما اگر در دوران عقد زمان قابل‌توجهی در یک منزل زندگی مشترک بوده باشد، حتی بدون ثبت رسمی مورد ازدواج، دادگاه ممکن است حضانت را بررسی کند تا حقوق کودک محفوظ بماند.
عوامل موثر در رای دادگاه درباره طلاق در دوران عقد
دادگاه در بررسی دادخواست طلاق دوران عقد عواملی مانند سند عقد، شرایط ضمن عقد، ادله اثبات ادعاها و شهود را درنظر می‌گیرد. رفتار زوجین نیز در صدور حکم موثر خواهد بود. وجود ترک انفاق، سوءرفتار یا بی‌علاقگی نسبت به زندگی مشترک ممکن است رای دادگاه را تحت تأثیر قرار دهد.
مهارت در تنظیم قرارداد دوران عقد
یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از چالش بعد از عقد، درج شروط لازم در قرارداد دوران عقد است. حقوقی نظیر مهریه توافقی، حق زنان در طلاق یا نفقه روانی می‌تواند در کاهش اختلاف بسیار مؤثر باشد.
استفاده از وکیل حقوق خانواده وکیل من، مشاور حقوقی یا داور حقوقی در تنظیم اصلاحیه عقدنامه و تدوین شروط ضمن عقد پیشنهاد می‌شود. این کمک حقوقی می‌تواند از بروز سو استفاده یا تصمیم‌های ناآگاهانه جلوگیری کند.
مهارت در تنظیم قرارداد دوران عقد
بیشتر بخوانید: آیا صیغه نامه جایی ثبت می شود؟
بیشتر بخوانید: دفترچه عقدنامه موقت یا صیغه نامه عقد موقت چیست؟
نکات کاربردی برای زن و مرد درباره طلاق در دوران عقد
برای زن
مطالبه مهریه را قبل از تسلیم دادخواست طلاق در نظر بگیرد. اگر نگران هزینه‌های دادرسی هستید، با وکیل مشورت کنید. تنظیم سند رسمی و ثبت شروط ضمن عقد به نفع شماست.
برای مرد
اگر تحت فشار مالی برای پرداخت مهریه هستید، پیشنهاد مذاکره و بخشش یا تقسیط بدهید. قبل از عقد، با آگاهی به شروط ضمن عقد مسئولیت‌پذیری را بررسی کنید. مشاوره حقوقی پیش از عقد بهترین راه پیشگیری است.
مثال‌های واقعی از دادگاه
۱. زن و مرد در دوران عقد قبل از شروع زندگی مشترک از هم جدا شدند. زن مهریه کامل را مطالبه کرد و رای دادگاه با پرداخت نصف مهریه، صادر شد.
۲. زنی ادعای خشونت داشت. دادگاه اضطرار را تأیید کرده و حکم طلاق بدون الزام مرد به پرداخت مهریه صادر شد.
۳. زوجین توافق کرده بودند مهریه به‌صورت توافقی پرداخت شود. دادگاه حکم گواهی سازش صادر کرد و بعد از دو ماه طلاق رسمی اجرا شد.
جمع‌بندی
طلاق در دوران عقد شرایط خاص خود را دارد و مسیر قانونی آن از عقد دائم متفاوت است. مهریه و نفقه به توافق یا حکم دادگاه بستگی دارند. سند رسمی عقد و تنظیم شروط ضمن عقد به صورت دقیق، اسناد ضامن حقوق هر دو طرف هستند. چنانچه در مسیر طلاق این دوران قرار گرفتید، استفاده از مشاور حقوقی متخصص خانواده مسیر را ساده‌تر می‌کند.
سوالات متداول
۱. آیا در طلاق دوران عقد پس از صدور گواهی احتمال بازگشت وجود دارد؟
بله. پس از صدور گواهی عدم امکان سازش دو ماه فرصت برای سازش وجود دارد که طرفین می‌توانند بازگشت کنند.
۲. آیا مهریه در طلاق دوران عقد قطعاً باید تماماً پرداخت شود؟
بستگی به توافق یا حکم دادگاه دارد. برخی مواقع نصف یا به‌صورت تقسیط پرداخت می‌شود.
۳. زن در دوران عقد نفقه می‌تواند دریافت کند؟
در صورت زندگی مشترک یا تامین نیازهای زن از سوی مرد، ممکن است نفقه تعلق گیرد و دادگاه با توجه به عرف مبلغ را تعیین می‌کند.
۴. آیا زن می‌تواند بدون رضایت مرد طلاق بگیرد؟
اگر شروط ضمن عقد حق طلاق داشته باشد یا در موارد اضطراری اثبات شود، بله امکان دارد.
۵. هزینه دادرسی طلاق دوران عقد چقدر است؟
بستگی به میزان مهریه، هزینه کارشناسی، حق‌الزحمه وکیل و هزینه ثبت دادخواست دارد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.